Θ.ΒοήθειαςΘ.Βοήθειας   ΑναζήτησηΑναζήτηση   Εγγεγραμμένα μέληΕγγεγραμμένα μέλη   Ομάδες ΧρηστώνΟμάδες Χρηστών  ΕγγραφήΕγγραφή  ΠροφίλΠροφίλ 
Συνδεθείτε, για να ελέγξετε την αλληλογραφία σαςΣυνδεθείτε, για να ελέγξετε την αλληλογραφία σας   ΣύνδεσηΣύνδεση 

IMMANUEL KANT

 
Δημοσίευση νέας  Θ.Ενότητας   Απάντηση στη Θ.Ενότητα    www.filosofia.gr Αρχική σελίδα -> Φιλοσοφικοί Προβληματισμοί
Επισκόπηση προηγούμενης Θ.Ενότητας :: Επισκόπηση επόμενης Θ.Ενότητας  
Συγγραφέας Μήνυμα
KOSTAS GIAVASOGLOU
Πρύτανης


Εγγραφή: 19 Ιούν 2011
Δημοσιεύσεις: 186

ΔημοσίευσηΔημοσιεύθηκε: Κυρ Δεκ 06, 2020 11:25 am    Θέμα δημοσίευσης: IMMANUEL KANT Απάντηση με Συμπερίληψη

EMMANOUEL KANT
ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ
Τι μπορώ να γνωρίζω <<Διάκριση Αισθητής και Νοητής Γνώσης>>
Μπορούμε να γνωρίζουμε αρχικά με τις αισθήσεις, στη συνέχεια με την διάνοια και τελικά με τον Νου.
Το ζητούμενο είναι μια γνώση αποδεδειγμένη που να ισχύει γενικώς.
Αισθητή και νοητική γνώση δεν αντιμάχονται μεταξύ τους, αντιθέτως συνεργάζονται κατΆ ανάγκη.
Ο Καντ είναι υπέρ του εμπειρισμού, πραγματιστής, δεν ασχολούνταν μ ε θρησκεία, θεό, όλα εξηγούνται με τους φυσικούς νόμους, ήταν κατά των δογμάτων, συνέδεσε τον ορθολογισμό και τον εμπειρισμό στον 18ο αιώνα και αμφισβήτησε την μεταφυσική εμπειρία και την φιλοσοφία, έστρεψε το βλέμμα προς την οντολογία και την επιστήμη.
Έργα του <<Υπερβατολογική φιλοσοφία, Κριτική του Καθαρού Λόγου, Κριτική του Πρακτικού Λόγου, Κριτική της κριτικής δύναμης.>>
Η Ηθική δεν είναι το δόγμα που καθορίζει πως να γίνουμε ευτυχισμένοι, αλλά πως να γίνουμε άξιοι για να γίνουμε ευτυχισμένοι.
Εισέρχεται στη σφαίρα του καθολικού νόμου και η συναισθηματική του διάσταση μένει έτσι σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο.
<<Τόλμησε να κάνει χρήση της Νόησής σου>> αυτό είναι το σύνθημα του Διαφωτισμού. <<Πνευματική Τόλμη>> μετά από κάποιο πέσιμο θα σταθείς όρθιος.
Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την κατάσταση της πνευματικής αδυναμίας για την οποία ο ίδιος είναι υπαίτιος.
Πνευματική αδυναμία είναι η ανικανότητα να χρησιμοποιήσει τη νόησή τους χωρίς την καθοδήγηση άλλου.
Υπαίτιος είναι ο άνθρωπος όταν ο λόγος της αδυναμίας δεν είναι η έλλειψη νοημοσύνης, αλλά η αναποφασιστικότητα και η δειλία να χρησιμοποιήσει τη νόησή του χωρίς την καθοδήγηση άλλου.
Θέλει λοιπόν αρετή και τόλμη η απελευθέρωση από τα δεσμά των δογμάτων και της πνευματικής κηδεμονίας των θρησκειών και των αρχόντων και βασιλέων της Ελέω Θεού Μοναρχίας της εποχής.
Το έργο του Καντ επέχει θέση συνδετικού κρίκου μεταξύ ορθολογισμού και εμπειρισμού, φιλοσοφικών ρευμάτων του 18ου αιώνα.
Θεμέλιοι λίθοι αυτού που ο Καντ αποκαλούσε ως την κριτική φιλοσοφία του, ήταν η Επιστημολογία ή άλλως θεωρία της Γνώσης του Υπερβατικού Ιδεαλισμού, και η Ηθική Φιλοσοφία περί της αυτονομίας της αιτιολογίας.
Αυτές τοποθετούν το ενεργό έλλογο υποκείμενο στο κέντρο του κόσμου της γνώσης και της ηθικής (την ανθρώπινη συμπεριφορά σε συνθήκες κοινωνικής συμβίωσης) .
Επηρεάστηκε από τον σκεπτικισμό και αγνωστικισμό του Χιούμ και έστρεψε την προσοχή του στην ανάλυση της υποκειμενικότητας.
Θεωρεί ότι κάθε γνώση στηρίζεται στην εμπειρία επειδή έχει ως βάση τις αισθήσεις μας. Τα πράγματα καθΆ εαυτά μας είναι άγνωστα και οι εικόνες που παράγονται από τον εαυτό μας.
Το πραγματικό ον είναι απρόσιτο σε μας διότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε είναι τα αισθητηριακά δεδομένα και όχι τα ίδια τα αντικείμενα..
Το έλλογο καθεστώς του κόσμου, όπως η επιστήμη το αντιλαμβάνεται δεν δύναται να θεωρηθεί απλώς και μόνο ως συσσώρευση αισθαντικών αντιλήψεων, αντιθέτως είναι το αποτέλεσμα μιας συνθετικής λειτουργίας που βασίζεται σε κανόνες.
Επειδή λοιπόν τα αισθητηριακά δεδομένα ( αναγκαία για να αρχίσει η διαδικασία σύνθεσης) είναι ανεξάρτητα και δεν επικοινωνούν μεταξύ τους για να αντιληφθεί ο άνθρωπος ένα αντικείμενο συνολικά και όχι μόνο τις επιμέρους ιδιότητές του, το σχήμα, το χρώμα, την υφή κλπ απαιτείται από τον άνθρωπο μια εσωτερική λογική υπερβατολογική επεξεργασία κατά την οποία ενοποιούνται τα επιμέρους στοιχεία της εμπειρίας.
Αυτή αποτελείται από την εννοιολογική συνένωση που πραγματοποιείται από τον νου μέσω εννοιών ή των κατηγοριών της κατανόησης που υπάρχουν στις αντιλήψεις μέσα στα πλαίσια του χώρου που δεν είναι έννοιες, αλλά μορφές αισθαντικότητας οι οποίες αποτελούν με τη σειρά τους απαραίτητους όρους για κάθε πιθανή καταγραφή εμπειρίας.
Ως εκ τούτου η αντικειμενική τάξη πραγμάτων και η αιτιώδης αναγκαιότητα που λαμβάνει χώρα μέσα στα πλαίσια της πρώτης, είναι παράγωγα του νου κατά την διάρκεια της αλληλεπίδρασής του με ότι υπάρχει έξωθεν. << Απαιτείται αλληλεπίδραση νου με εξωτερικό περιβάλλον και μια εσωτερική υπερβατική διαδικασία και σύνδεση με τις ταξινομημένες εμπειρίες>>.
Δεν υπάρχει τίποτα το εξωτερικά υπερβατικό πέραν του κόσμου αυτού εφόσον λειτουργούμε εντός του.
Κ. ΓΙΑΒΑΣΟΓΛΟΥ
Επί των ανωτέρω έχω να κάνω τις εξής παρατηρήσεις σε κάποια εννοιολογική τάξη. Εδώ λοιπόν γίνεται μια αρίθμηση.
1. Τα πάντα διαδραματίζονται εντός του χώρου των τριών διαστάσεων της ευκλείδειας γεωμετρίας.
2. Τα σκόρπια στοιχεία, σχήματα, οσμές, αφές, τοποθέτηση, σκιές, φως, χρώματα μέσα στα πλαίσια του χώρου των τριών διαστάσεων, πρέπει να υποστούνε μια σύνθεση σε εικόνες που να αντικατοπτρίζουν έννοιες και να ταξινομηθούν σε μια σειρά και να συσχετισθούν με ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος.
3. Εφόσον γίνει συσχετισμός να εξαχθούν συμπεράσματα για το ιδεολογικό περιεχόμενο της σκηνής όπως παρουσιάζεται.
4. Εννοιολογικά και εννοιοκρατικά πλέον εμφανίζονται ως νέες εμπειρίες και καταγράφονται στο συνειδητό.
5. Όλα τα πράγματα τελούν το ένα σε σχέση με το άλλο διαλεκτικά υπό την έννοια ότι το ένα προκύπτει από το άλλο ως αιτιώδης συνάφεια, είναι μια αλυσίδα αιτίου-αιτιατού-αποτελέσματος.
6. Τα πάντα αποτελούν κρίκους μιας αλυσίδας γεγενημένων και από το προηγούμενο προκύπτει το επόμενο.
7. Τα πάντα τελούν σε εννοιολογική σχέση μεταξύ τους εν είδη αλγορίθμου νοητική ακολουθία.
8. Τίποτα νέο δεν προκύπτει από κάτι το οποίο προηγουμένως δεν ήταν γνωστό. Βαίνουμε από το γνωστό προς το άγνωστο, το νέο, από το γεγενημένο προς το γινόμενο το οποίο και αυτό καθίσταται γεγενημένο και βαίνουμε προς νέα γέννηση. Τίποτα δεν δημιουργείται εκ του μη όντος.
9. Τα πάντα είναι ένα διαρκές γίγνεσθαι σε μια κλίμακα εξέλιξης αέναο απεριόριστη.
10. Τα σκαλοπάτια της νοητικής διεργασίας σε μια κλίμακα προς τα πάνω, όπου τέλος δεν έχει, διότι αν τελειώσει, τελειώνει και ο κόσμος.
Όσο ο κόσμος βελτιώνεται σε υλικό επίπεδο, όσο ανέρχεται το βιοτικό επίπεδο, όσο πιο εύκολη γίνεται η ζωή και ασφαλής, τόσο ένα προς ένα σπάνε τα δεσμά με το υπερβατικό πεδίο του επέκεινα, το μεταφυσικό. Η θρησκεία ως δημιούργημα του ανθρώπου χάνει έδαφος όπως και η υπερβατική φιλοσοφία, η υπέρβαση στα μεταφυσικά πεδία.
Με την πρόοδο της επιστήμης ένα προς ένα τα σκοτεινά σημεία διαλύονται από το φως της γνώσης, της επιστημοσύνης, του πειράματος, της απόδειξης, του ορθολογισμού, του εμπειρισμού και της διαλεκτικής σύνθεσης της λογικής σκέψης.
Θέματα τα οποία στο παρελθόν ανάγονταν στην σφαίρα του υπερφυσικού, του μεταφυσικού μιας δύναμης πέραν της ανθρώπινης γνώσης όπου εκεί η θρησκεία, η φιλοσοφία του επέκεινα των ιδεών προσπαθούσαν να δώσουν εξήγηση, αποδεικνύονται με την επιστήμη και το πείραμα.
Στο παρελθόν η Θρησκεία η Φιλοσοφία προσπαθούσαν να δώσουν εξήγηση σε θέματα τα οποία υπερέβαιναν την ανθρώπινη γνώση. Πολλές φορές η όλη νοητική ακολουθία σε γενικές γραμμές προσέγγιζε την αλήθεια με μια διαλεκτική λογική ενός υποθετικού λόγου. Επίσης στην μυστική διδασκαλία των θρησκειών υπήρχαν συμβολισμοί μεταφορές μύθοι παραβολές αλληγορίες όπου δίδονταν μια γενική και εν μέρει ασαφής εικόνα όπου μπορούσε να ερμηνευθεί με διάφορους τρόπους. Αρκετές φορές η επιστήμη με την πρόοδό της κατάφερε να επαληθεύσει μερικές από αυτές τις αλήθειες. Έτσι λοιπόν αλήθειες εικαζόμενες επαληθεύτηκαν στην πράξη.
Και η θρησκεία και η φιλοσοφία έχουν μέσα τους μια νοητική διαλεκτική ακολουθία. Μόνο που η φιλοσοφία δεν σταματά ποτέ αυτή την έρευνα μέσω θέσης-αντίθεσης-σύνθεσης, ενώ η θρησκεία σταματά στην πίστη που είναι η διδασκαλία του μεγάλου Μύστη που και αυτός κάποια στιγμή υπερέβη τα ανθρώπινα και έφτασε σε μια Κοινή Γνώση.
Οι μεγάλοι Μύστες που δημιούργησαν τα φιλοσοφικά συστήματα των θρησκειών είχαν προσεγγίσει κάποιες αλήθειες οι οποίες όμως λέγονταν αλληγορικά και συμβολικά ώστε να καλύψουν μια γενικότερη θέση η οποία πολλές φορές μπορούσε αν ερμηνευθεί και διαφορετικά. Η γνώση αυτή αποτέλεσε την μυστική διδασκαλία των θρησκειών και δεν μπορούσε να γίνει αντιληπτή από τους αμύητους. Οι μυημένοι εισέρχονται σε μια διαδικασία πληρέστερης αυτογνωσίας.
Η αυτογνωσία αυτή ανοίγει τις πύλες της νόησης σε ανώτερα πεδία τα οποία συνδέονται με την γνώση του κόσμου.
Το ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ οδηγεί σε γνώση του εαυτού μας ήτοι του μικρόκοσμου ο οποίος είναι συνδεδεμένος με τον μακρόκοσμο.
Όπως λέει ο Ερμής ο Τρισμέγιστος <<όπως τα άνω έτσι και τα κάτω>> όπως τα εν τω ουρανώ ούτω και τα εν τη γη..
Η κάθοδος στα εντός μας στα βάθη της συνειδήσεώς μας οδηγεί σε άνοδο στα ύψη του πνευματικού κόσμου μέσα από το περιβάλλον.
Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος από τα πρωταρχικά στοιχεία της σκόνης των αστεριών και Φωτιά Φως και Λόγος. Είναι το στοιχείο του άκτιστου φωτός της αρχικής δημιουργίας άρα Θεϊκό, όμως δεν το γνωρίζει.
Αστερόσκονη Φωτιά και Λόγος μέσα στον χώρο και τον χρόνο ως χωροχρονικό συνεχές υπάρχει η οντότητα η πνευματική ως ωκεανός σκέψης που ορίζει τα πάντα.
Από αυτήν την οντότητα υφίσταται μερίκευση και από το Ένα γίνεται Δύο από την Μονάδα Δυάς όπου εκεί εισέρχεται στα πνευματικό σώμα στο υλικό σώμα και συνδέονται με την Ψυχή ως Αρμονία η οποία συνδέει το υλικό σώμα με τον Νου την παγκόσμια νοητική τάξη.
Όπως περιγράφεται στον Πλάτωνα Πολιτεία Μύθος του Ηρώς <<ένας στρατιώτης ο οποίος θεωρήθηκε νεκρός στο πεδίο της μάχης βιώνει την κατάσταση των ψυχών μετά θάνατον και κατόπιν ξαναγυρνά για να αφηγηθεί αυτό το οποίο πέρασε ως εμπειρία.
Η μετάβαση στα ουράνια πεδία περιγράφεται ως μια δοκιμασία όπου οι δίκαιοι τυγχάνουν ευνοϊκής μεταχείρισης εν αντιθέσει με τους άδικους. Εκεί λοιπόν σε υπερβατικό πεδίο φαίνεται η όλη πορεία της ψυχής μετά θάνατον προς αυτοβελτίωση και εξέλιξη>>.
Γενικά ο ηθικός νόμος είναι αυτός που διέπει το σύμπαν ως τάξη και οργάνωση και αρμονία σε όλα τα επίπεδα και η μη τήρηση αποδιοργανώνει και φέρνει αταξία.
Ως προς τους φυσικούς νόμους η ενέργεια κάποια στιγμή αποδιοργανώνεται και αποκτά αταξία, επέρχεται αύξηση της εντροπίας ώστε κάποια στιγμή πλέον η ενέργεια δεν είναι ικανή για την παραγωγή έργου. Η υποβάθμιση αυτή της ύλης και της ενέργειας είναι η καταστροφή κάθε έμψυχου και άψυχου οργανισμού .
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΠΕΡΙ ΚΑΝΤ
Ο Καντ έστρεψε την προσοχή του στην ανάλυση της υποκειμενικότητας, παρΆ όλα αυτά η εξακρίβωση της ύπαρξης του πραγματικού αντικειμένου παραμένει απρόσιτη και εμπειρικώς αδύνατη, καθΆ ότι οι αισθήσεις αποτελούν στρεβλές προσλαμβάνουσες του πραγματικού αντικειμένου και ως τέτοιες επεξεργάζονται νοητικά,
Καντιανή ηθική
Το μόνο αναπόφευκτα καλό είναι η καλή βούληση (πρόθεση) . Ο χαρακτήρας, το ταλέντο, ο αυτοέλεγχος και η τύχη δεν είναι απαραίτητα καλά. Η βούληση είναι καλή όχι εξαιτίας των επιτευγμάτων της, το καλώς πράττειν είναι καλό καθΆ εαυτό.
Ακόμη και μόνη της η βούληση ακόμα και αν δεν πραγματώσει, ακόμη και αν με την μέγιστη προσπάθεια εξακολουθεί να μη επιτυγχάνει τίποτε, και μένει μόνο η καλή βούληση, ακόμη και τότε, θα έλαμπε παρΆ όλα αυτά σαν κόσμημα που φέρει όλη του την αξία μέσα.
Καλό=καλή βούληση. Αυτό είναι η βάση της ηθικής του Καντ. Τα ανθρώπινα όντα δεν έχουν προικιστεί μέσα τους με την βούληση για να επιδιώκουν την ευτυχία. Το ένστικτο θα ήταν πιο αποτελεσματικό.
Ο Λόγος μας δόθηκε για να παραγάγει μια βούληση καλή, όχι ως μέσο προς κάποιο απώτερο σκοπό, αλλά καλή αυτή καθΆ εαυτή.
Η καλή βούληση είναι το ύψιστο αγαθό και προϋπόθεση για όλα τα άλλα αγαθά συμπεριλαμβανομένης και της ευδαιμονίας.
Πράττω το καθήκον μου σημαίνει δείχνω καλή βούληση παρά τις δυσκολίες. Δεν είναι πχ ο επαγγελματίας ο οποίος μέσα στα πλαίσια της εργασίας του ενεργεί τίμια, αλλά ο άνθρωπος που θέλει να αυτοκτονήσει, όμως παρΆ όλα αυτά το αποφεύγει γιατί αντίκειται στον ηθικό νόμο.
Η διδασκαλία του Καντ είναι αντίθετη με εκείνη του Αριστοτέλη.
Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι πραγματικά ενάρετος άνθρωπος είναι αυτός που απολαμβάνει να πράττει ενάρετες πράξεις. Ο Καντ όμως θεωρεί ως πραγματική απόδειξη για την αρετή την οδύνη του καλώς πράττειν. Μόνο όταν μας κοστίζει κάτι, μόνον τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι πράττουμε με κίνητρο το καθήκον.
Τι σημαίνει όμως πράττω το καθήκον; Το να πράττω από καθήκον σημαίνει να πράττω με σεβασμό στον ηθικό νόμο.
Ο τρόπος για να ελέγξω το αν πράττω με σεβασμό στον ηθικό νόμο είναι να αναζητήσω τον κανόνα ή την αρχή με την οποία πρέπει να ενεργώ. Εάν πράττω από σεβασμό στον νόμο, τότε πράττω μόνον έτσι ώστε να επιθυμώ η δική μου προσωπική αρχή να καταστεί καθολικός νόμος, αυτή είναι η περίφημη κατηγορική προσταγή του Καντ. Οι πράξεις σου πρέπει να υπακούνε σε ένα κανόνα ο οποίος θα μπορούσε να ισχύσει ως καθολικός νόμος.
Πράττε μόνο βάσει εκείνης της αρχής, δια της οποίας μπορείς ταυτόχρονα να επιθυμείς να καταστεί αυτή καθολικός νόμος.
Με πράττεις στους άλλους αυτό το οποίο δεν θα επιθυμούσες να πράττουν και οι άλλοι σε σένα. Αυτό είναι η ελάσσονα πρόταση το παθητικό στοιχείο.
Πράττε εις τους άλλους ότι και οι άλλοι θα επιθυμούσες να πράττουν σε σένα. Αυτή είναι η μείζονα πρόταση το ενεργητικό στοιχείο.
Κριτική του Καθαρού Λόγου
Ο καθαρός λόγος είναι η γνώση που την αποκτούμε μέσω των αισθήσεων, αλλά είναι ανεξάρτητη από κάθε αισθητήρια εμπειρία, γνώση που έχουμε χάρη στην εγγενή φύση και δομή του νου.
Η γνώση δεν προέρχεται πάντα από τις αισθήσεις, ο Χιουμ πίστευε ότι δεν υπάρχει ψυχή, ούτε και επιστήμη, ότι ο νους μας δεν είναι παρά οι ιδέες μας, η διαδοχή τους και οι διασυνδέσεις τους. Θεωρεί ότι στο σύνολό της η γνώση προέρχεται από ξεχωριστές και διακριτές αισθητήριες εντυπώσεις. Αυτά είναι κατακερματισμένα και δεν λένε τίποτα, είναι σκιές, σχήματα που δεν βγάζουν νόημα εάν δεν υπάρχει μια σύνθεση.
Αν όμως έχουμε γνώση ανεξάρτητη από την αισθητήρια εμπειρία, γνώση που η εγκυρότητά της είναι αδιαμφισβήτητη πριν ακόμη από την απόκτηση της εμπειρίας a priori, τότε θα ήταν εφικτό να φτάσουμε στην απόλυτη αλήθεια και στην απόλυτη επιστήμη, υπάρχει τέτοια γνώση; Αυτό είναι το ζητούμενο της κριτικής. Τι μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα πετύχουμε με τον λόγο αν παραμερίσουμε όλο το υλικό και τη βοήθεια της εμπειρίας;
Η κριτική αποδεικνύεται μια συστηματική βιολογία της σκέψης, μια εξέταση της προέλευσης και της εξέλιξης των εννοιών, μια ανάλυση της εγγενούς δομής της νόησης. Αυτό και μόνο είναι το πρόβλημα της μεταφυσικής.
Στοχεύω σε τούτο το βιβλίο κυρίως στην πληρότητα και τολμώ να υποστηρίξω ότι δεν υπάρχει ούτε ένα μεταφυσικό πρόβλημα που δεν έχει επιλυθεί εδώ ή τουλάχιστον που δεν μπορεί να βρει εδώ το κλειδί της λύσης του.
Η εμπειρία δεν είναι σε καμία περίπτωση το μοναδικό πεδίο στο οποίο περιορίζεται η νόησή μας. Η εμπειρία μας λέει τι ισχύει, αλλά όχι ότι πρέπει να ισχύει κατΆ ανάγκη αυτό και όχι το άλλο.
Ο νους διαπλάθει και συντονίζει τις αισθητήριες εντυπώσεις μετατρέποντας αυτές σε ιδέες, ένα όργανο που μεταμορφώνει τη χαοτική πολλαπλότητα της εμπειρίας σε εύτακτη ενότητα σκέψης.
Η εμπειρία δεν μας παρέχει παρά μεμονωμένες αισθητήριες εντυπώσεις και ξεχωριστά συμβάντα των οποίων η αλληλουχία μπορεί νΆ αλλάξει στο μέλλον.
Ο Νους μετατρέπει τις αισθητήριες εντυπώσεις σε ιδέες. Υπάρχει τίποτα το μεταφυσικό εδώ; Ίσως κάτι το υπερβατικό; Όντως γίνεται μια υπέρβαση σύνθεσης και μετουσίωσης σε ιδέες, νοήματα, σταθερές, αξιώματα, μαθηματικά δεν είναι εμπειρία, είναι νόηση a priori .
Ο Μύθος του Σπηλαίου του Πλάτωνος αίσθηση-γνώμη-γνώση-διάνοια-επιστητό-επιστήμη, άρα υποβάλλουμε τα αισθητήρια ερεθίσματα στην βάσανο της κρίσης του Καθαρού Λόγου για να τα μετουσιώσουμε σε νοήματα, ιδέες, έτσι ώστε να φτιάξουμε μια νοητοκρατεία, θεωρία των ιδεών, το κράτος της νόησης, κανόνες αξιώματα θέσεις. Σύστημα Νοοκρατείας όπου κυριαρχεί ο νους.
Η ανάγκη της παιδείας της εκπαίδευσης για τον διαβιούντα εις το σκότος στο βάθος του σπηλαίου όπου βλέπει τα είδωλα των αντικειμένων ώστε να λειτουργήσει ο νους.
Θεωρητικός και Πρακτικός Λόγος περί θρησκείας
Ο Καντ αντιτάχθηκε πλήρως στην προσπάθεια προσέγγισης του Θεού με την βοήθεια της ανθρώπινης λογικής όπως πρέσβευε η έννοια της φυσικής θρησκείας.
Η ουσιώδης διαφοροποίηση του Καντ σε σχέση με τον Χιούμ και τους άλλους φιλοσόφους του Διαφωτισμού, ήταν η ανάλυσή του για τα φαινόμενα και τα νοούμενα. Η διάκριση αυτή, ότι στον κόσμο της γνώσης υπήρχαν αφενός τα φαινόμενα δηλ εκφάνσεις της πραγματικότητας μέσω της λειτουργίας των αισθητηρίων οργάνων και αφετέρου τα νούμενα, δηλ. οι ιδέες της νόησης, του ελλόγου όντος, είχε τεθεί και από άλλους. Ο Καντ όμως διαχώρισε τη διάκριση αυτή στον Πρακτικό Λόγο και στον Θεωρητικό Λόγο.
Ο Πρακτικός Λόγος του υπερβατολογικού περιεχομένου, είχε να κάνει με τις ιδέες οι οποίες αποτελούσαν έννοιες του Λόγου κατΆ αντιστοιχία με τις έννοιες της νόησης του Θεωρητικού Λόγου, με τη διαφορά ότι οι έννοιες αυτές δεν εκπορεύονταν από την αισθητηριακή εμπειρία.
Οι ιδέες σύμφωνα με τον Καντ διεύρυναν την έννοια της νόησης ώστε να γίνει αντιληπτή η ολότητα των φαινομένων και ταυτόχρονα έθεταν τα όρια της δυνατής εμπειρίας.
Οι καθολικές και αναγκαίες ιδέες που απορρέουν από τον Λόγο του υπερβατολογικού υποκειμένου, σύμφωνα με τον Καντ ήταν η ιδέα της ψυχής του κόσμου και του Θεού. Δηλαδή ο Θεός και η Ψυχή είναι υπέρβαση.
Η διάκριση του Θεωρητικού και Πρακτικού Λόγου στη σκέψη του Καντ βασίζονταν αφενός μεν στο ότι το υπερβατολογικό υποκείμενο ήταν κατΆ αίσθηση αντίληψη και λόγος… αφετέρου δε ότι αυτό δεν υπήρχε μόνο για να γνωρίζει…άλλα και να πράττει.
Ο Πρακτικός Λόγος απομακρύνονταν από την εμπειρία και ταυτίζονταν με την βούληση.
Ως εκ τούτου η βούληση με την οποία είχε προικιστεί το έλλογο ον καθόριζε τις πράξεις του και καθόριζε την ηθικότητα στην ζωή του.
Όμως επειδή η ανθρώπινη βούληση δεν οριοθετείται σύμφωνα με τη φυσική νομοτέλεια, δηλ. Την ντετερμινιστική αιτιότητα που επικρατεί στον φυσικό κόσμο, αλλά ακολουθεί τελεολογική σκοπιμότητα, ώθησε τον Καντ να διατυπώσει την άποψη ότι… Η Ελευθερία της Βούλησης αποτέλεσε αξίωμα για τον Καντ, δεδομένου ότι έχουμε την ικανότητα επιλογής των πράξεών μας άνευ της οποία δεν θα ήταν δυνατόν να μιλάμε περί ηθικής.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΙΝΑΙ Η ΒΑΣΗ ΤΗ ΗΘΙΚΗΣ
Η Ελευθερία της Βούλησης είναι αξίωμα όταν θέλουμε να μιλάμε περί ηθικής.
Η καντιανή ηθική είχε ως στοιχεία ανάλυσης τη βούληση του ελλόγου υποκειμένου η οποία πήγαζε από τον Λόγο και δεν καθορίζονταν από εξωτερικούς παράγοντες.
Ο Καντ αντιτάχθηκε στην ωφελιμιστική ηθική που κυριαρχούσε την εποχή του Διαφωτισμού και αντέτεινε ότι η ατομική πράξη θα έπρεπε να εκπορεύεται από τον Λόγο και να είναι σύμφωνη με την έννοια του καθήκοντος.
Σύμφωνα με τον Καντ το έλλογο υποκείμενο είχε έμφυτη στη συνείδησή του την έννοια του καθήκοντος η οποία και αποτελούσε και τον βασικό κανόνα ηθικότητας και ως εκ τούτου κάθε πράξη έπρεπε να ακολουθεί την αρχή<<Πράττε μόνο βάσει εκείνης της αρχής, δια της οποίας μπορείς ταυτόχρονα να θέλεις να γίνει αυτή καθολικός νόμος>>
Αυτή η ρήση αποτέλεσε την κατηγορική προσταγή του Καντ και τη διατύπωσε στο έργο του <<θεμέλιο της Μεταφυσικής των Ηθών>> το 1785.
Η κατηγορική προσταγή επέβαλλε το τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να πράττουμε. Η ερμηνεία της ήταν ότι οφείλουμε να πράττουμε με τέτοιο τρόπο ώστε η ατομική μας βούληση να δύναται να μετατραπεί σε καθολικό νόμο, δηλ. να πράττουμε έναντι των άλλων και να αποφεύγουμε να πράττουμε έναντι των άλλων, όσα και εμείς θα θέλαμε οι άλλοι να πράττουν και να αποφεύγουν έναντι ημών, και επιπρόσθετα να συνδιαλλασσόμαστε με τους συνανθρώπους μας εντός του κοινού βίου με γνώμονα ένα σκοπό και όχι να τους χρησιμοποιούμε ως μέσο επιδίωξης προσωπικής ωφέλειας.
Στο έργο του <<η θρησκεία μέσα στα όρια του απλού Λόγου>> το 1793 ο Καντ υποστήριζε ότι η έννοια της θρησκείας περικλείονταν εντός των ορίων του Λόγου. Δηλαδή δεν απορρέει από νοησιαρχικές διεργασίες του υπερβατολογικού υποκειμένου και ειδικότερα περιορίζεται εντός της ηθικής βούλησης. Με τη σκέψη αυτή ξεκαθάριζε ότι η θρησκεία δεν διακατέχεται από κάποιο εμπειρικό υπόβαθρο και ταυτίζεται με ηθικούς κανόνες.
Η μελέτη του Καντ πάνω στο θέμα της θρησκείας και της ύπαρξης του Θεού ήταν δοσμένη υπό άλλο πρίσμα σε σχέση με τους σύγχρονους φιλοσόφους. Η ιδέα του Θεού ως ένα ον πάνω απΆ όλα έθετε την ηθική βούληση ως επιβεβλημένο καθήκον και σκοπό προόδου του ανθρώπινου γένους, αλλά και ως μετά θάνατον επιβράβευση.
Ως εκ τούτου ο Θεός ως ιδέα του Πρακτικού Λόγου, αποτελούσε μια υπερβατική ηθική εξουσία και όφειλε ως ιδέα να ισχύει, διότι σε αντίθετη περίπτωση, οι κανόνες της ηθικότητας θα αποτελούσαν αντίφαση.
Από την άλλη διατύπωσε την άποψη ότι η φυσική θρησκεία ταυτίζονταν με την ηθική βούληση του ελλόγου υποκειμένου και διαχωρίζονταν από την παραδοσιακή θεολογία.
Θεωρούσε ότι η ιερά παράδοση της εκκλησίας αποτελούσε μια ψευδολατρεία με πρακτικές που ήταν χρήσιμες τις παλαιότερες εποχές, ενώ στη σύγχρονη εποχή επιβάλλονταν η αντικατάσταση αυτών από μια θρησκεία του Λόγου. Δηλαδή την ίδρυση μιας Ηθικής Πολιτείας επί της Γης βασιζόμενης στους Κανόνες της Αρετής.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
A. Kenny ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας Νεφέλη Αθήνα 2005
F Alessio Ιστορία της Νεότερης Φιλοσοφίας
Ζ. Λαγκρι Η Φυσική Θρησκεία
Καντ η θρησκεία εντός των ορίων του Λόγου μεταφρ Ι Ανδρουλιδάκης
Πηγή Monetize your Word Press blog Kant ο μεγαλύτερος σύγχρονος φιλόσοφος.

Ορισμένα στοιχεία τα οποία προκύπτουν από την διδασκαλία του Καντ και κάποιες δικές μου προσθήκες
Η Ηθική Τάξη σε σχέση με την Φυσική Τάξη η οποία απορρέει από τους φυσικούς νόμους.
Η Ηθική Τάξη ταυτίζεται με την Φυσική Τάξη του Σύμπαντος
Ορισμένα στοιχεία της Ηθικής.
Προέρχεται από το έθος συνήθεια μακρά ομοιόμορφη διαρκώς επαναλαμβανόμενη η οποία γίνεται εθισμός .
Εν προκειμένω εθισμός προς το καλό. Ο Αριστοτέλης αυτά λέει. Έθος προς το καλό προς την αρετή προς το δίκαιο ποιεί Ήθος.
Τήρηση συνηθειών οι οποίες είναι προσανατολισμένες προς την Αρετή και την Δικαιοσύνη. ΕξΆ ου και το Έθιμο που είναι μακρά και ομοιόμορφη συνεχής τήρηση κανόνων συμπεριφοράς με την πεποίθηση ότι αποτελούν κανόνες δικαίου. Οι γραπτοί νόμοι δημιουργήθηκαν από το Έθιμο. Το γραπτό δίκαιο από το εθιμικό δίκαιο.
Η εσωτερική τάξη του ελλόγου όντος βασίζεται στην Τάξη του Κόσμου. Και πως προσδιορίζεται η τάξη του κόσμου; Βασίζεται επί ισορροπιών αντίρροπων δυνάμεων. Ισορροπία και Αρμονία διασφαλίζονται με τους Φυσικούς Νόμους.
Όπως το Σύμπαν κυβερνά ο Φυσικός Νόμος, έτσι και το Έλλογο Ον κυβερνά ο Ηθικός Νόμος.
Τι είναι Ηθικός Νόμος; Είναι ισορροπία των αντιθέτων, θέτει εις τάξιν τα εσωτερικά στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας του χαρακτήρα της προσωπικότητας.
Πώς όμως; Θέτοντας κανόνες
τι είναι κανόνες ; επιτακτική συμπεριφορά η οποία εδράζεται στην έννοια του καθήκοντος
Και το καθήκον απορρέει από το τι δέον γεννέσθαι ποιο είναι το πρέπον. Είναι αυτό που πρέπει να κάνει ο άνθρωπος στα πλαίσια της ζωής του, της εργασίας του και της όλης κοινωνικής παρουσίας του.
Πώς απορρέει αυτή η υποχρέωση;
Από την λεγόμενη κατηγορική προσταγή.
Τι λέει αυτή;
Οι πράξεις σου πρέπει να υπακούνε σε μια αρχή η οποία θα μπορούσε να ισχύσει ως καθολικός νόμος
Το έλλογο ον πρέπει να πράττει σύμφωνα με τον καθολικό νόμο και είναι αυτός << Πράττε εις τους άλλους ότι και εσύ θα επιθυμούσες να πράττουν σε σένα. Ή μη πράττεις στους άλλους αυτό το οποίο δεν θα επιθυμούσες να πράττουν σε σένα. >>
Έχουμε μια μείζονα πρόταση ενεργητικής δύναμης και μια ελάσσονα πρόταση παθητικής δύναμης, η πρώτη είναι πράξη, η δεύτερη παράληψη. Αυτό αποτελεί την βάση όλων των συνταγμάτων.
Η Ελευθερία είναι η βάση της Ηθικής
Η ελευθερία της βούλησης είναι αξίωμα όταν μιλάμε για ηθική. Όμως η βούληση πρέπει να πηγάζει από τον Λόγο και όχι από εξωτερικούς παράγοντες.
Η βούληση να πηγάζει εκ του Λόγου και να είναι σύμφωνη με την
έννοια του καθήκοντος.
Η καλή βούληση είναι η βάση της ηθικής ακόμη και αν το επιδιωκόμενο δεν έχει επιτευχθεί αρκεί η καλή βούληση.
Είναι η καλή βούληση το ύψιστο αγαθό και είναι αυτή που συνδέει τον άνθρωπο με την υπέρτατη θεία βούληση τον Θεό.
Πράττω το καθήκον μου σημαίνει δείχνω καλή βούληση παρά τις δυσκολίες ακόμη και αν αυτό αντίκεται στα συμφέροντα του ελλόγου υποκειμένου, ακόμη και αν αυτό φέρει οδύνη.
<<Πράττε σύμφωνα με μια αρχή, ένα γνώμονα, που θα επιθυμούσες να ισχύει ως καθολικός νόμος>>
Το να είσαι καλός, και να ενεργείς κατΆ αρετήν και δικαιοσύνη, όχι διότι αυτό σε ευχαριστεί, αλλά ακόμη και όταν είναι επώδυνο για σένα εφόσον το επιβάλλει το καθήκον.
Αντί να υπάρχει το κράτος της θρησκείας είναι καλύτερο να υπάρχει το κράτος του Λόγου. Μια Ηθική Πολιτεία των πολιτών η βούληση να ταυτίζεται με τη βούληση του Θείου Δημιουργού.
Ο Θεός ως υπέρβαση ως σημείο αναφοράς της βούλησης του ελλόγου όντος.
Δεν υπάρχουν ιεροί κανόνες δεν υπάρχουν τελετουργικά, δεν υπάρχει εξΆ αποκαλύψεως αλήθεια, δεν υπάρχουν μυστήρια, τίποτα το υπερβατικό, μόνο επιστήμη.
Η θρησκεία είναι ένα σύνολο κανόνων που ταυτίζεται με την Θεία Βούληση και υπακούει στην ηθική. Η ιερά παράδοση, τα μυστήρια, οι τελετές, στην σύγχρονη εποχή αποτελούν πρακτικές που ήταν χρήσιμες στο παρελθόν, ενώ στη σύγχρονη εποχή επιβάλλεται αντικατάσταση εκ του Λόγου στη δημιουργία μιας Ηθικής Πολιτείας.
Η θρησκεία είναι ανθρώπινο δημιούργημα και ως τέτοιο πρέπει να τίθεται μέσα στα όρια του Λόγου, του ορθολογισμού, της λογικής, της επιστημοσύνης. Επιβάλλει κανόνες συμπεριφοράς οι οποίοι κρίνονται. Δημιουργεί μια ηθική τάξη η οποία είναι απαραίτητη για την συμβίωση των ανθρώπων.
Η θεωρία του Καντ ως στυλοβάτης του ορθολογισμού του Διαφωτισμού απόλυτα συμβατή με την αγγλοσαξωνική θεώρηση του λουθηρανισμού και την παράδοση των διαμαρτυρομένων.
Δίνει σημασία στην ζωή στον κόσμο αυτόν και λέει γενικά και αόριστα ότι οι καλοί άνθρωποι θα έχουν μια καλύτερη τύχη μετά θάνατον χωρίς όμως να εξειδικεύει τίποτα.
Είναι η γενικότερη αντίληψη ότι κάτι ίσως να υπάρχει πέραν του κόσμου αυτού , ουδείς όμως κατέχει την αλήθεια.
Αυτό το σύστημα στηρίζεται γερά επάνω στα θεμέλια της λογικής, του ορθολογισμού, της επιστημοσύνης. Δεν δίνει απαντήσεις σε μεταφυσικά θέματα πέραν μια αόριστης εννοιολογίας της καλύτερης μετά θάνατον ζωής ή εν πάσει περιπτώσει τύχης γιΆ αυτούς που ενεργούν κατΆ αρετήν σύμφωνα με τον Ηθικό Κανόνα μέσα τα πλαίσια του καθήκοντος.
Αναζητούμε τον Θεό, την Θεία Βούληση μέσα από τον Λόγο και όχι μέσα από μυστήρια και ιερούς κανόνες που δημιούργησαν οι παππάδες.
Ο Κάντ θεωρεί ότι σημείο αναφοράς της ηθικής είναι ο Θεός και τα πάντα προς Αυτόν κατευθύνονται.
Τα όρια της θρησκείας μέσα τα πλαίσια του Λόγου ή η θρησκεία στα όρια του Λόγου είναι μια ορθή προσέγγιση για το κομμάτι τη θρησκείας που ορίζει τη συμβίωση των ανθρώπων, το ηθικώς πράττειν, την αλληλεγγύη μεταξύ τους.
Οι θρησκείες είναι ανθρώπινα δημιουργήματα τα οποία απαντούν με την εξΆ αποκαλύψεως αλήθεια σε ερωτήματα τα οποία προέρχονται από μεταφυσικούς φόβους.
Περιβάλλουν έναν Θείο Λόγο τον οποίο δημιούργησαν η μάλλον μετέφεραν στο ανθρώπινο γίγνεσθαι από μια άλλη ανώτερη διάσταση κάποιοι μεγάλοι μύστες όπως ο Ορφέας, ο Κρισνα , ο Μωάμεθ, ο Βούδας, ο Ιησούς.
Αυτοί οι μεγάλοι μύστες υπήρξαν σε εποχές παλιές που δεν είχε προοδεύσει η επιστήμη και η τεχνολογία, εποχές που η ανθρώπινη γνώση ήταν πολύ πίσω. Και όμως εκφράζουν αλήθειες διαχρονικές.
Ο Διαφωτισμός προσπάθησε να ελευθερώσει τον άνθρωπο από το δόγμα την αυθεντία του ηγεμόνα και του ιερατείου που στήριζε την Ελέω Θεού Μοναρχία.
Ο άνθρωπος μόνο ως ελεύθερος μπορεί να ενεργοποιήσει τις κρυμμένες δυνάμεις, τις εσωτερικές του δυνάμεις που ανακαλύπτει εισχωρώντας στα βάθη της συνειδήσεως και θέτοντας εαυτόν σε αναλογία με την συμπαντική κίνηση.
Πως όμως: λειτουργώντας μέσα στην κοινωνία εποικοδομητικά μέσα στα όρια των δικαιωμάτων του χωρίς να θίγει τα δικαιώματα των άλλων ανθρώπων. Οι πράξεις του πρέπει να υπακούνε στον καθολικό νόμο την ενιαία αρχή της ορθής συμπεριφοράς . Όπως θα ήθελε και οι άλλοι να φέρονται απέναντί του, έτσι πρέπει να φέρεται έναντι των άλλων ανθρώπων.
Είναι η βάση των νόμων και του νομικού συστήματος και με αυτή την λογική έχουν καταρτισθεί.
Επιστροφή στην κορυφή
Επισκόπηση του προφίλ των χρηστών Αποστολή προσωπικού μηνύματος
Επισκόπηση όλων των Δημοσιεύσεων που έγιναν πριν από:   
Δημοσίευση νέας  Θ.Ενότητας   Απάντηση στη Θ.Ενότητα    www.filosofia.gr Αρχική σελίδα -> Φιλοσοφικοί Προβληματισμοί Όλες οι Ώρες είναι GMT + 2 Ώρες
Σελίδα 1 από 1

 
Μετάβαση στη:  
Δεν μπορείτε να δημοσιεύσετε νέο Θέμα σ' αυτή τη Δ.Συζήτηση
Δεν μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης
Δεν μπορείτε να επεξεργασθείτε τις δημοσιεύσεις σας σ' αυτή τη Δ.Συζήτηση
Δεν μπορείτε να διαγράψετε τις δημοσιεύσεις σας σ' αυτή τη Δ.Συζήτηση
Δεν έχετε δικαίωμα ψήφου στα δημοψηφίσματα αυτής της Δ.Συζήτησης





Μηχανισμός forum: PHPBB

© filosofia.gr - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του.

Υλοποίηση, Φιλοξενία: Hyper Center