Φιλοσοφία, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, Επιστήμη, ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Θέματα Φιλοσοφίας Φιλόσοφοι Φιλοσοφικές και ευρύτερες συζητήσεις

  παλιό site      σκοποί      ελεύθερη εγγραφή/συμμετοχή     επικοινωνία

.

  Φιλοσοφικά άρθρα:
.

Η Κοινωνική Οικολογία και ο Κομμουναλισμός του Murray Bookchin

Οι βασικές αρχές της Κοινωνικής Οικολογίας, εισαγωγή στο Κομμουναλιστικό μοντέλο και αντιρρήσεις.

 


Αντιπαραθέσεις, Ενστάσεις και Κριτική

Τόσο το σχέδιο του κομμουναλισμού, όσο και η θεωρία της κοινωνικής οικολογίας, έχουν δεχτεί ποικίλες κριτικές αλλά έχουν στρέψει και σθεναρά τις βολές τους κατά άλλων οικολογικών θεωριών και ελευθεριακών συστημάτων.

Ο Bookchin χρησιμοποιεί καυστικά τον όρο «οικο-λα-λα», για να χαρακτηρίσει τον ανορθολογισμό, που υποστηρίζει ότι διακρίνει τη βαθιά οικολογία και το κόμμα των πρασίνων. Οι αντιφατικές τους θέσεις, που από τη μια πλευρά εκφράζουν μια θεϊστική εκδοχή της οικολογίας και από την άλλη μια ανθρωπομορφική γη, και μιλάνε για μια εγγενή αξία των όντων (μεταξύ των οποίων και των ιών ή των μικροβίων) εξισώνοντας την ηθική του ανθρώπου με την ηθική του μυρμηγκιού, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να παραβλέπουν την ουσία της ανθρώπινης παρακμής και οδύνης. Με πολλές αναφορές στις οικοφασιστικές και βιοκεντρικές αντιλήψεις του ναζισμού (νόμοι της φύσης, υποβάθμιση της αξίας της ανθρώπινης ζωής, πανθεϊσμός κλπ) ο Bookchin υποστηρίζει, ότι οι βιοκεντρικοί οικολόγοι απομακρύνονται από την ουσιαστική αντιμετώπιση οποιουδήποτε σοβαρού οικολογικού προβλήματος.

Κατά τον Bokkchin, ο πολιτικός κίνδυνος της βαθιάς οικολογίας, που μπορεί να θεωρηθεί ότι εκφράζει τα συμφέροντα της παγκόσμιας τράπεζας, των αμερικανικών γεωργικών επιχειρήσεων και της αστικής τάξης, προέρχεται από την ευκολία με την οποία γίνονται δεκτές οι απόψεις της σε μια περίοδο απλοϊκότητας και κοινωνικού αναλφαβητισμού

Από την άλλη πλευρά οι οπαδοί της βαθιάς οικολογίας με τη σειρά τους ασκούν κριτική για τη προτεινόμενη από τους κοινωνικούς οικολόγους σχέση μας με τη μη ανθρώπινη φύση. Μήπως τελικά η πρόταση για μια οργανική-αναρχική αρμονική συμβίωση με τον πλανήτη υποδηλώνει την ανικανότητά μας να τον διαχειριστούμε υπεύθυνα; Για αυτούς η Κοινωνική Οικολογία δεν είναι παρά μια μασκαρεμένη ανθρωποκεντρική οικολογία αφού εν τέλει ο κύριος σκοπός της είναι η ευημερία των ανθρώπων.

Ένα κεντρικό σημείο της θεωρίας της κοινωνικής κοινωλογίας που έχει δεχτεί κριτική, είναι η μη επαρκής απόδειξη της αιτιακής σχέσης ανάμεσα στις ιεραρχικά δομημένες κοινωνίες και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Αν και αποτελεί κοινή παραδοχή ότι οι τροφοσυλλεκτικές κοινωνίες είχαν αποκαταστήσει μιαν εξαιρετικά συνεργατική σχέση με το μη ανθρώπινο περιβάλλον, δεν μπορεί κανείς εκ προοιμίου να απορρίψει την περίπτωση ύπαρξης μη ιεραρχικών κοινωνιών που έβλαψαν το περιβάλλον όπου έζησαν .

Παράλληλα οι πράσινοι σχολιάζουν το πολιτικό σκέλος της κοινωνικής οικολογίας ως ουτοπικό και ρομαντικό.

Κριτική όμως έχει ασκηθεί και από την πλευρά των ελευθεριακών ριζοσπαστικών κινημάτων, για το αν πράγματι υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής του κομμουναλισμού. Από λειτουργική σκοπιά οι σημερινές πόλεις απέχουν πολύ από το ιδανικό μέγεθος της αριστοτελικής πόλης, και το γιγάντιο μέγεθός τους μάλλον απαγορεύει τέτοια οργάνωση. Από την άλλη πλευρά, δήμοι που παίρνουν πρωτοβουλίες και αναπτύσσουν δημοτικές επιχειρήσεις για το κοινό όφελος, είναι αδύνατον να ακολουθήσουν έστω και εν μέρει το κομμουναλιστικό μοντέλο, αφού οι διαδικασίες και τα πρότυπα οργάνωσής τους είναι αναγκαστικά βασισμένα στα θεσμικά πρότυπα και στους νόμους του κράτους στο οποίο ανήκουν.



Κατά τη γνώμη μου, ο προβληματισμός για την συνολική κατασκευή του Bookchin, αγγίζει τον προβληματισμό για το μέλλον της αριστεράς. Μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και τη μετατροπή του σε «ανύπαρκτο» σοσιαλισμό, η μετάβαση στον κομμουνισμό μοιάζει πιο ουτοπική από ποτέ. Ο Bookchin γνωρίζοντας όσο λίγοι, το άτοπο της μέχρι σήμερα νοούμενης σοσιαλιστικής οργάνωσης, αντιλαμβάνεται το δίπολο μεταξύ φιλελευθερισμού και κοινοτισμού, που οργανώνεται στη σύγχρονη πολιτική σκέψη. Ανεξάρτητα με τη μορφή του φιλελευθερισμού είτε αυτός λέγεται συντηρητικός, κοινωνικός, νέος, ή οτιδήποτε άλλο, ο Bookchin θέλει να τοποθετήσει απέναντί του το εκλιπών «αντίπαλον δέος» που θα κρατήσει ζωντανή και θα εξελίξει την αριστερή παράδοση. Ο κίνδυνος να μπει το όραμά του στο καλάθι των κοινοτιστών είναι ορατός, όμως αυτός φαίνεται να επιδιώκει να αποτελέσει τον νέο «τρίτο δρόμο».

Δεν είναι λίγοι αυτοί που θα χαρακτήριζαν τον κομμουναλισμό ως κοινοτιστική πολιτική αντίληψη, μόνο και μόνο επειδή τοποθετείται απέναντι στον φιλελευθερισμό.

Εν πρώτοις, φαίνεται ότι ο Κομμουναλισμός (communalism) σαν πολιτικό σύστημα κοινωνικής οργάνωσης είναι ειδικότερος από τον Κοινοτισμό (communitarism) ο οποίος αποτελεί μια ευρύτερη ηθική αντίληψη. Σύμφωνα με τον κοινοτισμό, οι συλλογικού χαρακτήρα αξίες, όπως αμοιβαιότητα, εμπιστοσύνη, αλληλεγγύη είναι συνυφασμένες με συλλογική φύση της ανθρώπινης ύπαρξης. Η ευημερία των ανθρώπων, μπορεί να επιτευχθεί αν καθιερωθεί κοινοτικός τρόπος διαβίωσης και συμπεριφοράς των ανθρώπων, σύμφωνα με κοινές συλλογικού χαρακτήρα αξίες .

Οι αξίες αυτές δεν είναι απαραίτητα απόλυτες και καθολικές για όλες τις κοινότητες των ανθρώπων όπως για παράδειγμα είναι διαφορετικές οι αξίες και η ηθική των κοινοτήτων των παλαιστινίων, και των ισραηλιτών, των φανατικών μουσουλμάνων και των προτεσταντών χριστιανών. Όμως, αντίθετα με τη σχετικότητα του κοινοτισμού, οι εισηγητές του κομμουναλισμού θεωρούν ότι οι αξίες των κοινοτήτων είναι καθολικές και απόλυτες αφού αντανακλούν την ολότητα που διακρίνει τη φύση και εναρμονίζονται με αυτήν. Δηλαδή ο Bookchin αντικαθιστά, στην ουσία, την απόλυτη αλήθεια της αυθεντίας, με την αλήθεια της φύσης, η οποία όμως δεν είναι η αλήθεια που μέχρι σήμερα αντιλαμβανόμασταν! Παρ’ ότι είναι ειλικρινά γοητευτική η θέαση μιας φύσης συμπληρωματικής, γόνιμης, ενωτικής, αμοιβαίας, αλληλέγγυας, ελεύθερης και πολυποίκιλης, δεν παύει να είναι μια αυθαίρετη «θέαση». Η ορθολογική αυτή αντίληψη για τη φύση είναι εξ’ ίσου αυθαίρετη με την θέαση της φύσης ως ανταγωνιστική, ιεραρχική, νομοτελειακή και οτιδήποτε άλλο. Η φύση είναι αυτό που είναι ανεξάρτητα από το πως εμείς την ερμηνεύουμε. Η ερμηνεία και η ορθολογική ανάλυση είναι ιδιότητες της διάνοιας ενός φυσικού όντος, του ανθρώπου εν προκειμένω και δεν ανάγονται στο όλο, δηλαδή στη φύση. Αυτό ακριβώς είναι και το πρόβλημα στο οικοδόμημα του Bookchin. Κάνει το ίδιο ακριβώς λάθος, που κατηγορεί ότι κάνουν οι θεωρίες των φυσικών φιλοσόφων. Προσδίδει στη φύση χαρακτηριστικά ανθρωπομορφικά, υιοθετεί μια άλλη ερμηνεία της, χτίζει πάνω της μια νέα θεωρία που τελικά επιχειρεί να εφαρμόσει πολιτικά. Επί πρόσθετα, παρ’ ότι τοποθετεί τον άνθρωπο μέσα στην φύση, όπως κάνουν οι βιοκεντρικοί οικολόγοι, δεν αποφεύγει να καταλήξει σε μια ανθρωποκεντρική οικολογική θέση αφού ο τελικός του σκοπός είναι η ανθρώπινη ευημερία, που θα διασφαλίσει και ως θεματοφύλακας την οικολογική ηθική.

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, θεωρώ ότι η προσπάθεια του Bookchin να αντιπαραθέσει απέναντι στον καταστροφικό για το περιβάλλον φιλελευθερισμό της «ελεύθερης» αγοράς ένα οικολογικό μοντέλο ελευθεριακής κοινωνικής οργάνωσης, είναι εξαιρετική. Αν δεχτούμε ότι το μέλλον είναι ανοιχτό σε δυνατότητες, τότε και η φιλοσοφία του γίγνεσθαι, όπως αυτοχαρακτηρίζεται η κοινωνική οικολογία, θα παίξει καθοριστικά τον συμπληρωματικό ρόλο της μέσα στην πολυποίκιλη ολότητα της οικολογικής και πολιτικής φιλοσοφίας.






 
  επιστροφή στους Αλλοδαπούς φιλοσόφους      πείτε τη γνώμη σας στο forum      επικοινωνία
         Φιλοσοφικά άρθρα 
.

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 16
Τι είναι Φιλοσοφία;
Immanuel Kant (1724 -1804)
Η Γενική Βούληση και η βούληση όλων στον Rousseau
Περί Ψυχής
Η Κοινωνική Οικολογία και ο Κομμουναλισμός του Murray Bookchin
Ο Μεταμοντερνισμός στη Φιλοσοφία και ο Gianni Vattimo
Ελεύθερο Λογισμικό
Τεχνολογία και Οικολογία
Η έννοια της αιώνιας ειρήνης κατά τον Καντ
Βαθιά Οικολογία και Βιώσιμη Ανάπτυξη
Απόψεις περί της ουσίας, της αξίας και του δικαίου του Πολέμου
Η Ευθανασία ως ηθικό πρόβλημα
.

                             περισσότερα 

 
         Φιλοσοφικές απόψεις 
.

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 16

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 36

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71
Τι χρειάζεται η φιλοσοφία σήμερα;
Οι απόγονοι του Σωκράτη
Αφορισμοί
Είμαι ελεύθερος;
Προσκλητήριο δόμησης ή αναδόμησης
Για το θάνατο του Σωκράτη
Υπόδειγμα Ομηρικής Διδασκαλίας
Παιδαγωγοί και Βέβηλοι
.

                             περισσότερα 

 
         Πρόσωπα [ημεδαποί] 
.

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 16

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 36

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71

Warning: uksort(): Array was modified by the user comparison function in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 623
Σωκράτης
Πλωτίνος
Πλάτων
Λιαντίνης Δ.
Θαλής
Αριστοτέλης
Αναξίμανδρος
.

                             περισσότερα 

 
         Πρόσωπα [αλλοδαποί] 
.

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 16

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 36

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71

Warning: uksort(): Array was modified by the user comparison function in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 623
Voltaire
Ryle Gilbert
Russell Bertrand
Rousseau J.J.
Nietzsche Friedrich
Marx Karl
Lukasiewicz Jan
Jaspers Karl
Engels Friedrich
Descartes Rene
.

                             περισσότερα 

 
         Θέματα Επιστημών 
.

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 16

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 36

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71
Για το Βιβλίο Ιστορίας της Στ΄τάξης του Δημοτικού Σχολείου
Οι σημερινές «Σταυροφορίες» των Η.Π.Α., και τα ιστορικά τους Πρότυπα
Αίγυπτος, Ελλάς, Ρώμη: Προσέγγιση και Απώθηση
Η ψυχική ταραχή του Φρόιντ στο λόφο της Ακροπόλεως
Οσμές, αναθυμιάσεις και αρώματα της αρχαιότητας
Παιδαγωγική: Εκπαίδευση και πειθαρχία
.

                             περισσότερα 

 
         Απόπειρες Τέχνης 
.

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 16

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/show_news.php on line 36

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71

Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/filosofia/public_html/enter/inc/shows.inc.php on line 71
Χρονοκράτωρ
ΕΑΥΤΟΣ
Υπόψη Ζωής
Τελική Πρόταση
Αρχιτεκτονική ονείρου
Τραγικό πρόσωπο
Η υποταγή του Δία
Το φάντασμα της Αλογόμυγας
.

                             περισσότερα 

 

(c) Filosofia.gr - Όροι και σκοποί χρήσης
σχεδιασμός, υποστήριξη: Hyper Center