η μοίρα μας (ένα ποίημα προς συζήτηση)

[georgemaus]

Θέτω το παρακάτω πρόσφατο ποίημά μου προς συζήτηση...

η μοίρα μας

''η μοίρα μας χυμένο μολύβι
δε μπορεί ν'αλλάξει
δε μπορεί να γίνει τίποτε...''

Γ. Σεφέρης


Η μοίρα μας πάντα στα στενά
πικρά να φέγγει

Να πλενόμαστε με αλισίβα το πρωί
να χτενιζόμαστε
κνημίδες να γυαλίζουμε και θώρακες
όπως συνηθίζουν
οι αποφασισμένοι

χωρατά μιλώντας τάχα
σα να πρόκειτε για μας
να ξαναξημερώσει

Γιατί το ξέρουμε
το απόγευμα δε θάμαστε
παρά άψυχα κορμιά σιμά στους βάλτους
παρατημένα στη σκόνη των ορδών
και πατημένα
από τα πόδια τα βαριά των ελεφάντων

Κι οι Εφιάλτες ζωή χαρισάμενη
στις αυλές των Δαρείων
-τα παιδιά τους στα Καίμπριτζ
προδοσία σπουδάζουν
τώα που κι αυτή
προβιβάστηκε σ'επιστήμη-

.-

[dim mam]

Ελα ρε γιγα Γιωργο ....

Υποθετω, το αποσπασμα του Σεφερη το χρησιμοποιεις σαν μότο(στην λογοτεχνικη γλωσσα ).

Για το γραφτό σου δεν θα πω τιποτα. Ναι, ναι δεν θα σου πω τιποτα. Η Τεχνη ΒΙΩΝΕΤΑΙ, δεν αναλυεται. Ετσι, για την αποψη μου, δεν πρεπει να αναλυουμε ΚΑΝΕΝΑ εργο. Πρεπει ΜΟΝΟ να το βιωνουμε. Το μονο που θετω ειναι αυτο: Το ποιημα καθεσε και το ξενυχτας, σαν τον νεκρο! (Μιλτος Σαχτουρης) . Νομιζω αυτο δειχνει ακριβως την εννοια του βιωματος.
Μην αναλυετε την τεχνη, βιωστε την....


(κριμα, ειμαι στην Καλαματα και δεν εχω τα βιβλια μου μαζι. Θα εγραφα κατι απο Σαχτουρη για παραδειγμα, για να βιωναμε και αλλα πραγματα...)
_________________
''Οταν λέω ποίηση δεν εννοώ κάποιο λογοτεχνικό είδος. Ποίηση είναι ένας ξεχωριστός τρόπος να συνειδητοποιείς τον κόσμο...'' (Αντρέι Ταρκόφσκι)

[iason]

george, για ποιο πράγμα να συζητήσουμε; Ρωτάω γιατί είπες ότι είσαι λογοτέχνης όχι φιλόσοφος, και σκέφτηκα ότι θα άξιζε να προσεγγίσει το ένα το άλλο...
_________________
-Κάθε λόγος μπορεί να έχει αντίλογο. Κάθε αντίλογος πρέπει να έχει λόγο.
-Εγέμισεν ο ουρανός πετούμενους γαϊδάρους.

[georgemaus]

Ναι, θα άξιζε να προσεγγίσει το ένα το άλλο...
Εγώ τουλάχιστον δύο χρόνια εδώ -με εξαίρεση ίσως τον τελευταίο μισό χρόνο- προσπάθησα να προσεγγίσω την φιλοσοφία...

Έπειτα πιστεύω πως αρκετά ποιήματα, δίνουν ευνασμα για φιλοσοφική συζήτηση. Ένα τέτοιο θεωρώ το παραπάνω...

Μπορεί να συζητήσει κανείς από το μότο του Σεφέρη, μέχρι την άποψη της διαφοράς των ανθρώπων...άλλοι στα στενά και άλλοι στις αυλές
η ακόμα και την άποψη ''τα παιδιά τους στα Καίμπριτζ/ποδοσία σπουδάζουν''
κατά πόσο δηλ. η΄σημερινή γνώση είναι ''αθώα''

Πολλά μπορούν να συζητηθούν...πολλά...

[iason]

Λοιπόν, το ποίημα είναι πολύ δυνατό. Το δυνατότερο κομμάτι η τελευταία στροφή.
Νομίζω ο τίτλος το αδικεί. Πάει προς μια "μοιρολατρεία", ενώ ο στοχασμός στο τέλος το ολοκληρώνει ο τίτλος και ο Σεφέρης προδιαθέτουν διαφορετικά. (Πρώτη εντύπωση.)

«Το άνθος της λογοτεχίας χρωστά την ομορφιά του στην κατασκευή και το άρωμα στον στοχασμό.»
«Ο φιλόσοφος γράφει αυτό που ζει. Ο λογοτέχνης ζει αυτό που γράφει.»
«Ανάμεσα στη φιλοσοφία και στην ποίηση υπάρχει διαφορά όχι διάσταση.»
_________________
-Κάθε λόγος μπορεί να έχει αντίλογο. Κάθε αντίλογος πρέπει να έχει λόγο.
-Εγέμισεν ο ουρανός πετούμενους γαϊδάρους.

[georgemaus]

Σωστή η επισήμανση. Αν συνεχίσουμε τους στίχους του Σεφέρη βλέπουμε...
''Η μοίρα μας χυμένο μολύβι, δε μπορεί να αλλάξει
δε μπορεί να γίνει τίποτε
έχυσαν το μολύβι μέσα στο νερό κάτω από τ'αστέρια κι
ας ανάβουν οι φωτιές...''

Μοιρολατρεία. Εδώ η μοίρα του καθενός, είναι καυτό μολύβι υγρό, που τόχυσαν ''κάποιοι'' μέσα στο νερό κι αυτό έπηξε, έγινε στέρεο σχήμα, χωρίς ελπίδα να αλλάξει η μορφή του.
Το ''κι ας ανάβουν οι φωτιές'' έκανα χρόνια να το καταλάβω. Δε μπορούσα να κατανοήσω γιατί ο Σεφέρης πρόσθεσε αυτόν τον στίχο. Τώρα πια ξέρω, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά οι προσπάθειες ενάντια στη μοίρα. Οι μάταιες προσπάθειες των ανθρώπων να ξαναζεστάνουν και να υγροποιήσουν πάλι το πηχτό και στέρεο μολύβι για να του αλλάξουν το σχήμα...

Μετά το μότο αρχίζει το ποίημα. Μιλάει κάποιος, που ξαφνικά συνειδητοποίησε την δικιά του βαριά μοίρα. Η φωνή του βαθιά, τραγική. Συνειδητοποιεί οτι η θέση του είναι ''στα στενά'' πουθενά αλλού. Έμμεση αναφορά στα στενά των Θερμοπυλών, που χρησιμοποιούνται συμβολιστικά, για να δηλώσουν άλλα στενά, μεταγενέστερων εποχών...
Προσπάθησα να αναστήσω το συναίσθημα που θα είχαν εκείνοι οι μακρινοί πολεμιστές, οι τριακόσιοι του Λεωνίδα, όταν εκείνη τη τελευταία μέρα της ζωής τους, πριν από τη μεγάλη άνιση μάχη, χάραξε και άρχισαν να πλένονται, όπως πριν από κάθε μεγάλη μάχη.

''Να πλενόμαστε με αλισίβα το πρωί
να χτενιζόμαστε
κνημίδες να γυαλίζουμε και θώρακες
όπως συνηθίζουν
οι αποφασισμένοι''

Λες και δε πήγαιναν να πεθάνουν. Το γνωρίζουν; Ναι το γνωρίζουν.

''χωρατά μιλώντας τάχα
σα να πρόκειτε για μας
να ξαναξημερώσει''

Ξέρουν οτι θα πεθάνουν, το ομολογούν άμμεσα παρακάτω. Αλλά ας σταθούμε εδώ, στους τρεις παραπάνω στίχους, που είναι ίσως οι πιο τραγικοί του ποιήματος...

''χωρατά μιλώντας τάχα...''

Να φανταστούμε το χάραγμα αυτής της τρομερής αυγής, όπου το στρατόπεδο των Ελλήνων ξυπνά, πλένεται και χτενίζεται, γυαλίζει τα όπλα του λέγοντας χωρατά ο ένας στον άλλον, σα να πρόκειτε να υπάρξει και άλλη μέρα γι αυτούς, λες και και πρόκειτε γι αυτούς ...''να ξαναξημερώσει''
Η τραγωδία δεν είναι οτι τελικά δε θα ξαναξημερώσει. Η τραγωδία είναι οτι το γνωρίζουν.

''Γιατί το ξέρουμε
το απόγευμα δε θάμαστε
παρά άψυχα κορμιά σιμά στους βάλτους
παρατημένα στη σκόνη των ορδών
και πατημένα
από τα πόδια τα βαριά των ελεφάντων''

Ναι το γνωρίζουν. Αλλά δε φεύγουν. Εδώ είναι η ουσία του ποίηματος. Εδώ ακριβώς επιστρέφουμε στο μότο του Σεφέρη. Δε μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα τους. Μοιρολατρεία; Εδώ είναι το μεγάλο ερωτηματικό.
Θα μπορούσαν να αλλάξουν τη μοίρα τους αν έφευγαν. Αλλά δε μπορούν να φύγουν. Είναι ντροπή να φύγουν. Και προτιμούν τον θάνατο απ'τη ντροπή.

Ας ανατρέξουμε λίγο στη νεκρική τους πλάκα που τοποθετήθηκε αργότερα..
''Ω ξειν, αγγέλειν Λακεδαιμονίοις, οτι τείδε κείμεθα, τοις κοινών ρήμασι πειθόμενοι'' (συγνώμη αν έκανα κάποιο ορθογραφικό)
Νομίζω οτι εκείνο το ''τοις κοινών ρήμασι πειθόμενοι'' τα λέει όλα.
Είναι η συμφωνία για το καλό και τη συνέχεια της φυλής. Είναι η αποδοχή οτι βάζουμε τον εαυτό μας κάτω από το κοινό καλό. Η αθανασία και η συνέχεια της φυλής προηγούνται...

Αυτή είναι η μοίρα τους. Να θέτουν το εαυτό τους κάτω από το κοινό καλό.
Σε αντίθεση με κάποιους άλλους...

''Κι οι Εφιάλτες ζωή χαρισάμενη
στις αυλές των Δαρείων...''

Η μοίρα των άλλων. Που βάζουν πάνω απ' όλα τον εαυτό τους. Που προδίδουν για τον εαυτό τους. Που ζούνε στις αυλές της εξουσίας και καρπώνονται τα αγαθά της προδοσίας. Ούτε αυτοί μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα τους. Γεννήθηκαν συμφεροντολόγοι, γεννήθηκαν προδότες. Αδιαφορούν για το θάνατο των άλλων.

Το ποίημα θα κάνει στροφή στους τελευταίους τέσσερις στίχους. Θα βγεί από τον συμβολιστικό του χαραχτήρα και θα αναδυθεί καινούριο στην εποχή μας...

''τα παιδιά τους στα Καίμπριτζ
προδοσία σπουδάζουν
τώρα που κι αυτή
προβιβάστηκε σ'επιστήμη''

Άν και είναι πολλά που πρέπει να ειπωθούν, σταματώ εδώ προς το παρόν...

[iason]

Όλη αυτή η συλλογιστική... ομολογώ δεν τα σκέφτηκα αυτά, και νομίζω δεν είναι σαφή, δεν στρέφουν τη φαντασία αμέσως προς τα κει, δεν πάει το μυαλό στην ετοιμασία των θωράκων κλπ. Βέβαια, εύστοχα αυτά... αλλά ένα ποίημα δεν πρέπει να εξηγείται!!!

Και είναι «τοις κείνων ρήματι πειθόμενοι», και έκανες μόλις ένα αξιοθαύμαστο λάθος!

Και πάλι, ο τίτλος νομίζω δεν κολλάει. Βέβαια, αυτή είναι προσωπική μου εντύπωση, δεν είμαι κριτικός, δεν γνωρίζω απλά αισθάνομαι κάτι, το παίρνω όπως «μου κάθεται». Λείπει ίσως η διαλεκτική διασύνδεση της μοίρας με την πραγματικότητα: άλλο το ένα άλλο το άλλο.
_________________
-Κάθε λόγος μπορεί να έχει αντίλογο. Κάθε αντίλογος πρέπει να έχει λόγο.
-Εγέμισεν ο ουρανός πετούμενους γαϊδάρους.

[georgemaus]

Γμτ Ιάσονα!

γιατί έχετε την άποψη, πως ένα ποίημα δε πρέπει να εξηγήται?
Ό,τι θέλεις το κάνεις ένα ποίημα!
Και το εξηγείς άμα λάχει
και αξιοθαύμαστα λάθη κάνεις
και ο,τι θέλεις...

Άντε μη σε δώσω στους Πέρσες!

[iason]

Ένα ποίημα σαφώς μπορείς να το κάνεις ό,τι θέλεις. Είναι όμως ποίημα αυτό, ή γρίφος; Αν χρειάζεται εξήγηση, έχασε το σκοπό του. Το ποίημα είναι κόσμημα στο πέτο: λιτό, απέριττο, μιλάει μόνο του, μπουκάλι που ταξιδεύει μόνο.

Όσο για τους Πέρσες, τόσο πολύ τους μισείς; Κι αυτοί φτιάξανε το ποίημά σου. Η μόνη διαφορά ότι αυτοί σε παιδεύουν χωρίς να σε φιλούν.
_________________
-Κάθε λόγος μπορεί να έχει αντίλογο. Κάθε αντίλογος πρέπει να έχει λόγο.
-Εγέμισεν ο ουρανός πετούμενους γαϊδάρους.

[abc]

[georgemaus]

Iάσονα γράψε λάθος!
δεν είχα καταλάβει οτι σε παίδευα...

Κώστα ποίημα είναι απόσταγμα. Απόσταγμα ζωής...

[iason]

[abc]

[paraskevi]

Το ποιημα ειναι Σεφερης αλλα βλεπω μια επιρροη απο την αυρα του Καβαφη ή μου φαινεται > Αποπνεει μια σταση αποστασιοποιησης και θεασης των πραγματων και της ζωης εκ του μακροθεν . Δεν ειναι ασχετο με την ζωη ,τις πολιτικες επιλογες αλλα και την αγγλικη κουλτουρα του Σεφερη . Τα παιδια στο Καιμπρητζ δεν σπουδαζουν προδοσια ,αλλοι μαλλον εκανα το πνευματικο τους υλικο Προδοσια και το ονομασαν Σιωπη ,οταν αλλοι ποιητες ηταν εξορια ...........

Οπωε ελεγε και ο Λιαντινης η ποιηση ειναι πραξη πολιτικη .

Παντως ναι Georgamous ,η ποιηση σε σχεση με την φιλοσοφια σου αφηνει την αισθηση "Ναι αυτο ειναι .........." μεσα σε λιγες γραμμες

[dim mam]

Εαν ημουν ο georgemaus θα σου ελεγα, Παρασκευη:

Μην με ρωτας πως το κανω, απλως ετσι το ζω!...
(Για να στηριξω και την πρωτη αποψη που, στην αρχη της θεματικης, ανεφερα).



...Βεβαια δεν ειμαι ο georgemaus, ο οποιος παλι εξαφανιστηκε!

_________________
''Οταν λέω ποίηση δεν εννοώ κάποιο λογοτεχνικό είδος. Ποίηση είναι ένας ξεχωριστός τρόπος να συνειδητοποιείς τον κόσμο...'' (Αντρέι Ταρκόφσκι)