Chaos
Πρύτανης
Εγγραφή: 09 Φεβ 2008
Δημοσιεύσεις: 2132
Τόπος: Αθήναι
|
 Δημοσιεύθηκε: Σαβ Μάρ 22, 2008 4:49 pm Θέμα δημοσίευσης: Ακενατόν, ο πρώτος μονοθεϊστής αιρετικός |
 |
|
Από το 1370 έως το 1353 Παλαιάς Χρονολόγησης βασίλευσε στην Αίγυπτο ο Φαραώ Αμένοφις Δ’. Υπήρξε μία φιγούρα μυθιστορηματική όσο και τραγική. Για να καταλάβουμε το μεγαλείο και την τρέλα της ζωής του πρέπει να θυμηθούμε ότι ο Φαραώ στην αρχαία Αίγυπτο δεν ήταν ένας ελέω θεού βασιλεύς. Ήταν ο ίδιος ένας ζων θεός, ο οποίος μετά τον θάνατο και την ταφή του - αφού εκρίνετο στο δικαστήριο του Οσίριδος - θα ζούσε αιώνια με τους ομοίους του θεούς. Ο Αμένοφις αρνήθηκε την πατρογονική του θρησκεία του Άμμωνος - Ρα και πήρε το όνομα Ακενατόν. Κατήργησε όλες τις άλλες θεότητες και απεκατέστησε μία παλαιότερη λατρεία, εκείνη του Ατόν, με την παραλλαγή ότι την κατέστησε αποκλειστική και υποχρεωτική. (Το όνομα «Ατόν» ήταν παραφθορά της αρχαίας ονομασίας «Ατούμ» από την οποία άλλωστε προερχόταν και το «Άμμων»). Τούτο ήταν μία χειρονομία βαθύτατου πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Πολλοί διατείνονται ότι επρόκειτο για μία προσπάθεια μείωσης της εξουσίας των ιερατείων, τα οποία κατ' αυτούς απομυζούσαν τον πλούτο της χώρας και ανταγωνίζοντο την δύναμη του Φαραώ και της αυλής του. Αυτή είναι μία ολότελα λανθασμένη ερμηνεία βασιζόμενη στον δυτικοκεντρικό τρόπο σκέψης και την μεταμωσαϊκή θρησκευτική και πολιτική αγωγή που μας έχει επιβληθεί.
Η Αίγυπτος της εποχής του Ακενατόν βρισκόταν στην κορύφωση της ακμής της. Οι Φαραώ της 17ης δυναστείας είχαν αρχίσει την εκδίωξη των σημιτών βαρβάρων κατακτητών Υξώς οι οποίοι επί 300 χρόνια κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Η εκδίωξη αυτή ολοκληρώθηκε από τους πρώτους μεγάλους Φαραώ της 18ης δυναστείας. Η Αίγυπτος έφτασε στην μεγαλύτερη εδαφική επέκταση και την υψηλότερη πολιτική και στρατιωτική ισχύ της ιστορίας της. Οι δυνάμεις της πορεύθηκαν στον Βορρά μέχρι την «χώρα του στερεού νερού», τους πάγους δηλαδή του Καυκάσου. Στον Νότο έφτασαν στα διακεκαυμένα βάθη του Σουδάν και της Αιθιοπίας. Μία σειρά από εξαιρετικά ισχυρές προσωπικότητες που βρέθηκαν στον θρόνο για περισσότερο από 200 χρόνια κατέστησαν την Φαραωνική εξουσία αδιαμφισβήτητη. Η ιερατική εξουσία άκμαζε ως αναγκαίο συμπλήρωμα της βασιλικής.
Ακόμη και το ίδιο το γεγονός της επιβολής του Άμμωνος ως κύριας θεότητας, οφειλόταν στην θέση του ως εντοπίου θεού των Θηβών. Επί της Παλαιάς Αυτοκρατορίας, από το 2980 έως το 2475 π.χ., έδρα του κράτους ήταν η Μέμφις και κύριος θεός ο δικός της, ο Φθα. Όταν από το 2475 έως το 1788 κυβέρνησαν οι Ιερακοπολίτες βασιλείς και κατόπιν οι Φαραώ της Μέσης Αυτοκρατορίας, που επηρεάζονταν αμφότεροι από το ιερατείο της Ηλιούπολης, κορυφαία θεότητα αναδείχτηκε ο Ρα. Από το 1580 π.χ., όταν οι δυναστείες των Θηβών ανέλαβαν την διακυβέρνηση, ο δικός τους κύριος θεός επιβλήθηκε ως Άμμων - Ρα, ενσωματώνοντας τα χαρακτηριστικά και το όνομα του Ρα. Βλέπουμε λοιπόν ότι κάθε άλλο παρά ανταγωνιστική ήταν η θρησκευτική με την πολιτική εξουσία.
Σχετικά με τον θρυλούμενο εκμεταλλευτικό χαρακτήρα τους, στην πραγματικότητα οι υπηρεσίες τις οποίες προσέφεραν οι ναοί ήσαν αναντικατάστατες. Με τα διάφορα ειδικά παραρτήματα τους λειτουργούσαν ως σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, κέντρα θρησκευτικής λατρείας, θυρίδες διαφύλαξης αντικειμένων και χρηματικών ποσών (σε είδος, συνήθως χρυσό ή άργυρο), ανταλλακτήρια διαφόρων νομισμάτων (στην ύστερη Αυτοκρατορία), κέντρα παράδοσης και απόδοσης μηνυμάτων, πανδοχεία για ταξιδιώτες, χώροι εναπόθεσης και ταρίχευσης των νεκρών και για πολλές ακόμη πρακτικές ανάγκες. Επρόκειτο λοιπόν μία ανταποδοτική και όχι για μία παρασιτική οικονομική σχέση μεταξύ του πληθυσμού και των ιερατείων των θεών.
Γνωρίζουμε από τα ευρεθέντα αρχεία ότι η κίνηση του νέου Φαραώ είχε προσεκτικά και επί χρόνια προετοιμαστεί από την μητέρα του Τύγη. Αποσκοπούσε στην δημιουργία ενός κράτους απολύτως ίσων πολιτών, όπου ο Φαραώ ως υιός του θεού και αυθεντικός διερμηνευτής της θέλησής του θα κυβερνούσε μέσω προσωπικών απεσταλμένων. Θα απαλλασσόταν έτσι από την παραδοσιακή αριστοκρατία που διαχειριζόταν την εξουσία και τα έσοδα για λογαριασμό του. Επίσης θα αποδυνάμωνε τους πάντοτε επικίνδυνους στρατιωτικούς οι οποίοι μπορούσαν να απειλήσουν τη θέση κάθε ηγεμόνα που δεν είχε ιδιαίτερη έφεση στις μάχες. Η ενοποίηση των ιερατείων αποσκοπούσε στον εύκολο και διαρκή έλεγχό τους.
Οι σχεδιάσαντες αυτό το εγχείρημα, πίστευαν εξάλλου ότι θα επικυριαρχούσαν χωρίς την ανάγκη στρατιωτικών περιπετειών στις χώρες της Μεσοποταμίας και της Μεσογείου, όπου ο Ήλιος ήταν επίσης ιερός και σεβαστός. Το κυριότερο πλεονέκτημα της όλης μεταβολής ήταν ιδεολογικό. Ένας μόνον Θεός κοινός για όλους τους ανθρώπους και τα υπόλοιπα πλάσματα στον ουρανό' ένας μόνον Ηγεμόνας, Υιός του Θεού πάνω στην Γη. Εάν νομίζετε ότι όσα ειπώθηκαν ως εδώ κάτι ενθυμίζουν, έχετε απόλυτο δίκιο!
Θα πρέπει λοιπόν να πιστέψουμε ότι πίσω από το κίνημα του Ακενατόν κρυβόταν μόνον ψυχρός υπολογισμός και προσεκτικός σχεδιασμός; Οπωσδήποτε θα τον αδικούσαμε! Ο αιρετικός Φαραώ ακολούθησε με συνέπεια τον δρόμο του μέχρι το τέλος, ακόμη και όταν όλα κατέρρεαν γύρω του και του προσφερόταν η προσωπική του σωτηρία μέσα από έναν επωφελή συμβιβασμό. Αυτό δείχνει ότι πίστευε όντως στο όραμα που επαγγελλόταν. Για την άποψη αυτή μαρτυρούν οι γεμάτοι πάθος στίχοι που αποτελούν τους ύμνους στον Ατόν και γράφτηκαν από τον ίδιο. Στίχοι που καταδεικνύουν ωστόσο εκτός από την πίστη του και την έπαρσή του και τον φανατισμό του:
«Είσαι ο μοναδικός χορηγός της ομορφιάς των σχημάτων.
Στις πολιτείες και στα χωριά, στους δρόμους και στα ρεύματα των ποταμών όλα τα μάτια σε βλέπουν.
Ατόν, λαμπερέ δίσκε της ημέρας πάνω από την γη, βρίσκεσαι κλεισμένος μέσα στην καρδιά μου!
Κανείς άλλος δεν σε νοιώθει παρά εγώ, ο γιός σου Ακενατόν!
Τον έχεις μυήσει στα σχέδιά Σου και στην δύναμή Σου.
Ο κόσμος βρίσκεται στα χέρια Σου έτσι όπως τον έπλασες».
Την κατάργηση των παλαιών ιερατείων ακολούθησαν όπως ήταν φυσικό, αλλά όπως φαίνεται όχι αναμενόμενο από την Αυλή, εκτεταμένες ταραχές. Μετά την αιματηρή κατάπνιξη της εξέγερσης, ο Φαραώ ανήγγειλε ότι δεν θεωρεί πλέον τις Θήβες κατάλληλη πόλη για πρωτεύουσα. Ξεκίνησε λοιπόν την κατασκευή τριών καινούργιων οικιστικών συγκροτημάτων αφιερωμένων στον Ατόν.
Το πρώτο προοριζόταν για πρωτεύουσα των ασιατικών περιοχών και κτίστηκε στην Συρία. Στην τοποθεσία του μικρού βρώμικου χωριού που γκρεμίστηκε για να του παραχωρήσει τη θέση του, βρίσκεται σήμερα η Ιερουσαλήμ… Μία δεύτερη πόλις με το όνομα Γκεμ-Ατόν κτίστηκε στην Αιθιοπία, ως πρωτεύουσα του Νότου. Τέλος στον τόπο που σήμερα ονομάζεται Τελ ελ Αμάρνα, οικοδομήθηκε ένα πραγματικό θαύμα αρχιτεκτονικής και διακόσμησης με το όνομα Ακετατόν. Εκεί εγκαταστάθηκε ο ίδιος ο Φαραώ αφού τοποθέτησε τα σήματά του στα όρια της περιοχής, τα καθαγίασε και ορκίστηκε να μην βγει πλέον ποτέ έξω από αυτά. Όταν εξασφαλίστηκε η ησυχία του αυτοκρατορικού περιβάλλοντος, άρχισε η δεύτερη φάση του σχεδίου. Ο στρατός μειώθηκε δραστικά. Οι μονάδες της Ασίας αποστρατεύθηκαν ή περιορίστηκαν σε μικρές φρουρές. Άρχισε η θρησκευτική διπλωματία, η προσπάθεια δηλαδή αποτροπής των απειλών και επέκτασης της Αιγυπτιακής επιρροής διά του προσηλυτισμού των ξένων ηγεμόνων. Προς τούτο τους απεστάλησαν τα σύμβολα του Ατόν και κατηχητές που είχαν διδαχθεί τις αρχές της νέας πίστης από τον ίδιο τον Φαραώ. Τέλος, προετοιμαζόταν εντατικά το τρίτο στάδιο της μεταρρύθμισης, που περιελάμβανε την απελευθέρωση των δούλων, την κατάργηση των προνομίων των αριστοκρατικών οικογενειών και την απαλλοτρίωση και αναδιανομή της γης.
Η εξέλιξη υπήρξε τραγική. Οι καλοοργανωμένοι Χετταίοι και οι ημιβάρβαρες σημιτικές φυλές της ενδοχώρας οι Χαμπίρι, βρήκαν την ευκαιρία να επιδράμουν στην πλούσια λεία των ασιατικών κτήσεων της Αιγύπτου. Η Συρία απωλέσθηκε και το Σινά βρισκόταν κάτω από συνεχείς εισβολές και λεηλασίες. Ταυτόχρονα μέσα στις κεντρικές επαρχίες φούντωναν οι εξεγέρσεις και η πείνα. Η ισοπέδωση των τάξεων δεν τελεσφόρησε. Πολύ σύντομα μόνον τα όρια της αυτοκρατορικής πόλης παρέμεναν υπό την εξουσία του Φαραώ. Δεν γνωρίζομε εάν το τέλος του επήλθε σαν συνέπεια της απογοήτευσής του και της καταπόνησης του ασθενικού σώματός του. Εξ ίσου ισχυρή είναι η πιθανότητα ο θάνατός του να «βοηθήθηκε» λίγο από κάποιες ουσίες αρκετά γνωστές στην ανεπτυγμένη ιατρική επιστήμη της Αιγύπτου.
Η Ακετατόν εγκαταλείφθηκε στην λεηλασία και ερειπώθηκε, το δε σώμα του ηγεμόνα της δεν τάφηκε στον δικό του τάφο, αλλά ανώνυμα μέσα σε κείνον της μητέρας του. Έκτοτε όπου απαντάται κάποια αναφορά στον Ακενατόν, συνοδεύεται με τον χαρακτηρισμό «αυτός ο κακούργος»! Μόνον κάποια πιστή ψυχή, ίσως η αγαπημένη σύζυγός του Νεφερτίτη, τοποθέτησε κάτω από τα πόδια του ένα φύλλο χρυσού με χαραγμένη την ακόλουθη προσευχή:
«Αναπνέω την γλυκιά και δροσερή πνοή του στόματός Σου, θαυμάζω κάθε ημέρα την ομορφιά Σου, το όνειρό μου είναι να μπορώ να ακούω την γλυκιά Σου φωνή ακόμα και όταν φυσά ο βοριάς και το σώμα μου ξαναγεννιέται από την αγάπη Σου. Δώσε μου το χέρι Σου για να αισθανθώ μέσα από αυτό το πνεύμα Σου και για να μπορέσω να ζήσω από αυτό! Κάλεσέ με στην αιωνιότητα, για να ζήσω αιώνια».
(Σημ.: Η άποψη ότι η Νεφερτίτη πέθανε πριν από τον ίδιο, ελέγχετε σαν ανακριβής, τόσο από την ύπαρξη αυτού του αναθήματος, αλλά και από την δυναστική εξέλιξη που ακολούθησε).
Οι διάδοχοί του άλλαξαν τα ονόματά τους αντικαθιστώντας την ρίζα Ατόν με την ρίζα Άμμων και κατήργησαν όλα τα μέτρα του προκατόχου τους. Ο Τουταγχαμών, σύζυγος της κόρης του Ακενατόν, της Αγχεσαμόν, βασίλεψε από τα 13 μέχρι τα 19 του χρόνια. Δεν άφησε απογόνους και έτσι τον διαδέχθηκε ο πατέρας της Νεφερτίτης, αυλικός Άϋ, μία ισχυρή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα' κάτι σαν Ταλεϋράνδoς της εποχής του. Αυτός έζησε ως Φαραώ τέσσερα έτη. Όλο αυτόν τον καιρό οι εξωτερικές απειλές αυξάνονταν και στο εσωτερικό επικρατούσε η αναρχία.
Μετά τον θάνατο του Άϋ, στον θρόνο ανέβηκε ο Χορεμχέμπ, ένας ισχυρός και ευφυής στρατηγός, φίλος του Ακενατόν που είχε προωθηθεί από τον ίδιο σε υψηλά αξιώματα παρά την ταπεινή καταγωγή του. Απέκτησε το Διπλό Στέμμα της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου νυμφευόμενος την αδελφή της Νεφερτίτης, την ωραία κόρη του Άϋ, Νετζεμούτ. (Ως εδώ, το δυναστικό δικαίωμα προερχόταν από την ύπαρξη στη ζωή της χήρας του αιρετικού Φαραώ).
Ο Χορεμχέμπ κατάφερε το τελικό πλήγμα στον Ατονισμό, καταστρέφοντας όσους ναούς είχαν απομείνει, εκτελώντας και εξορίζοντας τους τελευταίους πιστούς του και σβήνοντας από παντού κάθε επιγραφή με το όνομα του Ατόν και του Ακενατόν.
Κατόπιν επιδόθηκε στο έργο της ανασυγκρότησης. Διέλυσε με σκληρότητα αλλά και δικαιοσύνη κάθε εστία ανυπακοής. Ανόρθωσε τα οικονομικά, αναδιοργανώνοντας την είσπραξη των φόρων, το εμπόριο και την καλλιέργεια της γης. Επίσης άρχισε την προσπάθεια για την ανάκτηση των χαμένων εδαφών και του κύρους της χώρας. Επανάκτησε ένα μέρος της Συρίας και εισέβαλλε ξανά στο Σουδάν.
Με τον θάνατό του, το 1317 π.χ., κλείνει n εποχή της μεσοβασιλείας και ξεκινά η επόμενη δυναστεία, η 19η και μαζί της μία νέα εποχή κατακτήσεων αλλά και καταστροφών. Ιδρυτής της 19ης δυναστείας ήταν ο Μινπεχτυρέ Ραμεσού, γνωστότερος ως Ραμσής Α’. Στα χρόνια αυτού του Φαραώ, τοποθετείται και η εκδίωξη των υπολειμάτων των σημιτικών φυλών από την Αίγυπτο, που μας είναι γνωστή σαν Έξοδος των Εβραίων (περατικών). Το νήμα του μονοθεϊσμού, κληρονόμησε και ύφανε ο Μωϋσής με την γνωστή έκτοτε κατ' άλλους μεταστροφή και κατ' άλλους διαστροφή της Ιστορίας…
Όσο για την Ανθρωπότητα, δεν φαίνεται ακόμη να συνειδητοποιεί το μάθημα: Ότι ο Δρόμος για την Κόλαση είναι Στρωμένος με τις Καλές Προθέσεις των Ιδεοληπτικών Ηγετών, οι οποίοι βάζουν τον Φανατισμό τους πάνω από τη Λογική τους και την Πίστη τους πάνω από τον Ανθρωπισμό τους…
_________________
Ψάχτης, Ξερόλας, Ανακατωσούρας, Καλότροπος, Κακόψυχος...
http://chaos-excavations.blogspot.com/ |
|
Θ.Βοήθειας 
Αναζήτηση 
Εγγεγραμμένα μέλη 
Ομάδες Χρηστών
Εγγραφή
Προφίλ 
Συνδεθείτε, για να ελέγξετε την αλληλογραφία σας 
Σύνδεση 
